Creatinine (Plasma, Urine)

 

การทดสอบ

:

Creatinine

ข้อบ่งชี้ในการส่งตรวจ (indication)

:

Creatinine เป็นของเสียที่เกิดจากการ dehydrate ของ creatine ในร่างกาย creatine ส่วนใหญ่พบในกล้ามเนื้อ อยู่ในรูป creatine phosphate และเก็บในรูปพลังงานสูง เพื่อเปลี่ยนเป็น adenosine triphosphate 1-2% ของ creatine ในร่างกายถูกเปลี่ยนเป็น creatinine ทุก 24 ชั่วโมง

ระดับ creatinine  และ urea ในซีรัมสูง พบในผู้ป่วยที่การ ทำงานของไตผิดปกติ โดยเฉพาะการกรองที่ glomerulus ลดลง การถูกทำลายของไตในระยะแรกๆ ระดับของ urea มักสูงขึ้นก่อน ระดับของ creatinine เนื่องจากระดับของ urea ขึ้นกับองค์ ประกอบเช่น อาหาร ความรุนแรงของ การขาดน้ำ และการเผา ผลาญโปรตีน ส่วนระดับของ creatinine นั้นคงที่ และไม่โดน กระทบจากปัจจัยเช่นเดียวกับ urea ดังนั้นระดับของ creatinine มีความสำคัญและน่าเชื่อถือในการตรวจกรองการทำงานของไต มากกว่า urea ส่วนการทดสอบอัตราการกรองของ glomerulus ที่ไวกว่า คือการทำ Creatinine clearance test ซึ่งต้องใช้ ตัวอย่างตรวจที่เป็นเลือด และเวลาการเก็บปัสสาวะต้องถูกต้อง (ปัสสาวะ 24 ชั่วโมง)

การเตรียมผู้ป่วย (patient preparation)

:

ไม่มี

สิ่งส่งตรวจ (specimen) ปริมาณและ ภาชนะที่ใช้เก็บ (collection  medium)

:

1.) 

พลาสมา : สามารถเจาะเลือดใส่หลอดเก็บเลือดที่มีสารกันเลือด แข็งชนิด lithium heparin (ฝาสีเขียว)

2.) 

ปัสสาวะ : ปัสสาวะเก็บ 24 ชั่วโมง โดยให้ถ่ายปัสสาวะทิ้งตอน 08.00 น. แล้วเริ่มเก็บปัสสาวะใส่ใน ภาชนะซึ่งเก็บในตู้เย็น ช่องธรรมดา เก็บโดยไม่ต้องใส่ preservative จนปัสสาวะครั้ง สุดท้ายตอน 08.00 น. ของวันรุ่งขึ้นเขียนชื่อผู้ป่วย วันและ เวลาที่เริ่มเก็บ และเวลาสิ้นสุดการเก็บไว้ที่ภาชนะด้วย ทางผู้ที่ ดูแลผู้ป่วยวัดปริมาณของปัสสาวะ 24 ชั่วโมง แล้วแบ่งใส่ ภาชนะที่แห้ง สะอาด มีฝาปิดส่ง มายังห้องปฏิบัติการ (จะราย งานค่าความเข้มข้นของ creatinine ให้แพทย์ผู้ดูแลเป็นผู้นำ ผลที่ได้ไป คำนวณเอง)

- Random specimen เก็บโดยไม่ต้องใส่ preservative ใส่ภาชนะที่แห้ง สะอาด มีฝาปิด

การส่งสิ่งส่งตรวจและข้อควรระวัง 
(handling)

:

ไม่มี

วันและเวลาทำการตรวจ 
(testing  schedule)

:

ทุกวัน และตลอด 24 ชั่วโมง

การประกันเวลาการทดสอบ (TAT)

:

1 ชั่วโมง

การรายงานผล

:

1.) 

Creatinine : รายงานโดยใช้ค่าอ้างอิง (reference value)
พลาสม่า : ผู้ชาย 0.67 - 1.17 mg/dL, ผู้หญิง 0.51 - 0.95 mg/dL
ปัสสาวะ : ผู้ชาย 0.98 - 2.20 g/24 hr, ผู้หญิง 0.72 - 1.51 g/24 hr

2.)

eGFR : คำนวณจากสูตร CKD-EPI ในกรณีที่อายุมากกว่า 18 ปีโดยแยกตามเพศ และค่า plasma creatinine (Pcr) ดังนี้

เพศ

Plasma creatinine level (mg/dL)

Equation

หญิง

≤ 0.7

GFR= 144 x (Pcr /0.7)-0.329 x (0.993)age

> 0.7

GFR= 144 x (Pcr /0.7)-1.209 x (0.993)age

ชาย

≤ 0.9

GFR= 141 x (Pcr /0.9)-0.411 x (0.993)age

> 0.9

GFR= 141 x (Pcr /0.9)-1.209 x (0.993)age

ค่าตรวจ (charge)

:

 

วิธีการวิเคราะห์ (methodology)

:

Enzymatic method

สิ่งรบกวนต่อการวิเคราะห์ 
(interference)

:
- Hemolysis ไม่รบกวนการตรวจวิเคราะห์ เมื่อค่า Hemoglobin ไม่เกิน 1000 mg/dL และไม่ควรใช้สิ่งส่งตรวจจากเด็กแรกเกิด หรือผู้ใหญ่ ที่มีเม็ดเลือดแดงแตก เมื่อ Hemoglobin F > 30 mg/dL
- Lipemia ไม่รบกวนการทดสอบที่ L index < 800                                            

ระยะเวลาที่สามารถขอตรวจเพิ่มได้
(time limit for requesting additional test ) 

:

ภายใน 2 ชั่วโมง

อื่นๆ  (Comment )

:

1.) 

ผู้ป่วยที่ได้รับยา Rifampicin, Levodopa and Calcium dobesilate ทำให้ค่า serum creatinine ต่ำกว่า ความเป็นจริงได้

2.)

ยาที่มีผลต่อ tubular creatinine excretion ได้แก่ cimetidine, trimethoprim ทำให้ serum creatinine สูงขึ้น urine creatinine น้อยลง

 

TOP