การทดสอบ |
: |
Electrolytes [sodium(Na+), potassium(K+) ,chloride(Cl-), bicarbonate liquid (CO2-L)] |
ข้อบ่งชี้ในการส่งตรวจ
(indication) |
: |
Electrolyte เป็นปัจจัยหลักที่เกี่ยวข้องกับ metabolic function ของร่างกาย โดย ion ที่สำคัญในการตรวจก็คือ Sodium, Potassium และ Chloride ซึ่งจะได้มาจากการกินและ absorb ที่gastro-intestinal tract และ excrete ออกทางไต
Sodium เป็น extracellular cation ตัวหลัก มีหน้าที่ในการ maintain fluid distribution และ osmotic pressure การที่พบภาวะ Sodium ต่ำอาจจะ เกิดจากอาเจียนหรือท้องร่วงเป็นเวลานาน, การ reabsorb ของไตลดลง และ ภาวะ excessive fluid retention ส่วนภาวะที่ sodium มีค่าสูงเกิดจาก excessive fluid loss, การบริโภคเกลือในปริมาณสูงและภาวะที่มีการเพิ่มการ reabsorb ของไต
Potassium เป็น intracellular cation ตัวหลัก มีส่วนสำคัญใน neural และ muscle cell activity การที่พบภาวะ Potassium ต่ำอาจจะเกิดจากบริโภค ในปริมาณน้อยเกินไป, การสูญเสีย Potassium จากการท้องร่วง, การอาเจียน เป็นระยะเวลานานหรือภาวะที่มีการเพิ่มการ excrete ที่ไต ส่วนภาวะที่ Potassium สูงเกิดจาก ภาวะการขาดน้ำ, shock, severe burns, diabetic ketoacidosis และภาวะ retention ของ Potassium ไดยไต
Chloride เป็น extracellular anion ตัวหลัก มีส่วนสำคัญในการควบคุม ความสมดุลย์ของ extracellular fluid การที่พบภาวะChloride ต่ำก็คล้ายกับ ion ตัวอื่นคืออาจจะเกี่ยวข้องกับการบริโภคไม่เพียงพอ , การอาเจียนเป็นระยะ เวลานานหรือภาวะที่ไตมีการ reabsorb ที่น้อยลง ในบางภาวะของ acidosis และ alkalosis ส่วน Chloride สูงเกิดจากภาวะ dehydrate, ไตวาย, บางภาวะของ acidosis, การบริโภค Chloride ในปริมาณสูง หรือการได้ รับทางหลอดเลือด และภาวะ salicilate poisoning |
|
การเตรียมผู้ป่วย
(patient preparation) |
: |
ในการเจาะเลือดไม่ควรรัดแขนนาน ไม่ควรใช้วิธีให้ผู้ป่วยกำและแบมือซ้ำๆ เพื่อให้มองเห็นเส้นเลือดได้ชัด |
สิ่งส่งตรวจ (specimen) ปริมาณและ ภาชนะที่ใช้เก็บ
(collection medium) |
: |
1.) เจาะเลือด 4-6 มิลลิลิตร ใส่หลอดเก็บเลือดที่ไม่มีสารกันเลือดแข็ง (จุกแดง) หรือใส่หลอดเก็บเลือดที่มีสารกันเลือดแข็งชนิด lithium-heparin (จุกเขียว)
2.) ปัสสาวะ : random specimen หรือปัสสาวะเก็บ 24 ชั่วโมงใส่ในภาชนะ โดยไม่ใส่ preservative |
การส่งสิ่งส่งตรวจและข้อควรระวัง
(handling) |
: |
1.) รีบส่งตรวจทันทีเพื่อทำการแยกพลาสม่าออกจากเม็ดเลือดแดงโดยเร็ว เพราะการแยกช้าจะทำให้โปตัสเซียมออกจากเม็ดเลือดแดง ทำให้ค่าที่ได้สูงขึ้น
2.) ไม่ควรแช่เย็นก่อนทำการปั่นแยกเพราะจะทำให้โปตัสเซียมออกจากเม็ดเลือด
3.) ควรส่งตรวจภายใน 1 ชั่วโมง |
วันและเวลาทำการตรวจ
(testing schedule) |
: |
ทุกวัน และตลอด 24 ชั่วโมง |
การประกันเวลาการทดสอบ (TAT) |
: |
1 ชั่วโมง |
การรายงานผล |
: |
รายงานเป็นหน่วย mmol/L โดยใช้ค่าอ้างอิง (reference value)
1.) พลาสมา : Na+ 136-145 mmol/L
K+ 3.5-5.1 mmol/L
Cl- 98-107 mmol/L
TCO-3 22-29 mmol/L
2.) ปัสสาวะ : มี diurnal variation สำหรับ random specimen การแปล ผลขึ้นกับสภาพของผู้ป่วย |
ค่าตรวจ (charge) |
: |
|
วิธีการวิเคราะห์ (methodology) |
: |
สำหรับการตรวจ Na+, K+, Cl- ใช้หลักการของindirect Ion-selective electrode (ISE) ส่วนในการตรวจ CO2-L ใช้หลักการ enzymatic kinetic UV assay |
สิ่งรบกวนต่อการวิเคราะห์
(interference) |
: |
- Hemolysis: สำหรับ Sodium และ Chloride ระดับ H index น้อยกว่า 1000 หรือเทียบเท่า Hemoglobin ความเข้มข้น £ 621 umol/L (1000 mg/dl) ไม่รบกวนการตรวจ วิเคราะห์
สำหรับ Potassium Hemolysis interfere การตรวจวัด
- Icterus: ระดับ I index น้อยกว่า 60 เทียบเท่า Conjugated bilirubin และ Unconjugated bilirubin £ 1026 umol/L (60 mg/dl) ไม่รบกวน การตรวจวิเคราะห์
- Lipimia: Intralipid ที่มีระดับ L index น้อยกว่า 2000 ไม่รบกวนการตรวจวิเคราะห์ ( L index ใช้การวัดความขุ่น ซึ่งจะไม่มีความ สัมพันธ์กับปริมาณ Triglyceride ในเลือด )
Pseudohyponatremia ( ภาวะ sodium ต่ำปลอม ) สามารถพบได้ใน Lipemic sample เนื่องจากโมเลกุลของ Lipid จะไปแทนที่ Fluid ใน sample
- ไม่พบการรบกวนของ Drug ตามเมื่อทำทดสอบใน Human Serum และ pooled Urine ด้วยระดับของยาที่ระบุไว้ในรายการด้านล่างนี้
Serum panel:
Acetaminophen (paracetamol) 200 mg/L
Acetylcysteine 150 mg/L
Acetylsalicylic acid 1000 mg/L
Ampicillin-Na 1000 mg/L
Ascorbic acid 300 mg/L
Ca-Dobesilate 200 mg/L
Cefoxitin 2500 mg/L
Cyclosporin 5 mg/L
Doxycyclin 50 mg/L
Heparin 5000 U
Ibuprofen 500 mg/L
Intralipid 10000 mg/L
L-Dopa 20 mg/L
Methyldopa 20 mg/L
Metronidazol 200 mg/L
Phenylbutazone 400 mg/L
Rifampicin 60 mg/L
Theophylline 100 mg/L
Urine panel:
Acetaminophen (paracetamol) 3000 mg/L
Acetylcysteine 10 mg/L
Ascorbic acid 4000 mg/L
Ca-Dobesilate 1000 mg/L
Doxycyclin 300 mg/L
Gentamycin sulfate 400 mg/L
Ibuprofen 4000 mg/L
L-Dopa 1000 mg/L
Methyldopa 2000 mg/L
Na-Cefoxitin 12000 mg/L
Ofloxacine 900 mg/L
Phenazopyridine 300 mg/L
Salicyluric acid 6000 mg/L |
ระยะเวลาที่สามารถขอตรวจเพิ่มได้
(time limit for requesting additional test ) |
: |
ภายใน 2 ชั่วโมง สำหรับ ค่า Na+ และ Cl- ส่วน K+ และ CO2-L ควรส่งตรวจ ใหม่ |
อื่นๆ (Comment ) |
: |
ในกรณีที่ผู้ป่วยมีปริมาณเกร็ดเลือดมากกว่าปกติ ควรส่งตรวจโดยใช้พลาสมา เพราะกระบวนการเกิดลิ่มเลือด(clot) จะทำให้โปตัสเซียมออกจากเกร็ดเลือด |
Electrolytes 
